Topic outline

  • General

    Encyklopedia Klimatologiczna ESPERE. Skrót od angielskich słów:
    ENVIRONMENTAL SCIENCE PUBLISHED FOR EVERYBODY ROUND THE EARTH
    ENCYKLOPEDIA ESPERE - menu główne (rozwiń)
    Dział: Troposfera. Poziom zaawansowany.
    dział TROPOSFERA: ZAAWANSOWANE - menu (rozwiń)

  • 1

    Procesy troposferyczne

    Mówiąc o reakcjach chemicznych najczęściej mamy na myśli wielkie fabryki i procesy przemysłowe bądź doświadczenia laboratoryjne. Tymczasem w każdym litrze powietrza, którym oddychamy, w każdej sekundzie, zachodzi wiele procesów chemicznych. Większość z nich to utlenianie lub reakcje wywołane przez światło słoneczne.

    troposfera

    Procesy chemiczne i fizyczne zachodzą nieustannie tak w powietrzu, jak też w chmurach. Spróbuj wyobrazić sobie atmosferę jako wielką fabrykę chemiczną, ciągle wytwarzającą nowe cząsteczki i niszczącą stare, tak w miastach, jak też w terenach pozamiejskich.
    Fotomontaż: Elmar Uherek

    Teksty w tej części encyklopedii zaprezentują najważniejsze związki utleniające, jak ozon, OH i rodniki azotanowe, oraz reakcje chemiczne, w których biorą one udział. Dowiemy się jaką rolę odgrywa w tym światło, a także jakie rodzaje energii są przenoszone w powietrzu i dokąd ta energia wędruje. Gazy cieplarniane zostaną omówione bardziej szczegółowo. Przedstawimy też reakcje chemiczne z udziałem ozonu zachodzące w troposferze, oraz jak działalność ludzka wpływa na własności chemiczne troposfery.

    O tej stronie:

    Autor: dr Elmar Uherek - Max Planck Institute for Chemistry, Moguncja, Niemcy
    Recenzent: Dr. Mark Lawrence, Max Planck Institute for Chemistry, Mainz
    Ostatnia aktualizacja: 2004-05-05
    Tłumaczenie na język polski: dr Anita Bokwa, Uniwersytet Jagielloński, Kraków

    • 1. Główne utleniacze i pomiary

      1. Główne utleniacze i pomiary

      Troposfera to mieszanina wielu związków chemicznych.

      Większość z nich ulega przemianom wskutek utleniania. Jakie są główne utleniacze? I jak możemy zmierzyć zawartość różnych sybstancji w atmosferze oraz to w jakie wchodzą reakcje? W części 1 dowiemy się najważniejszych rzeczy o głównych utleniaczach oddziałujących w dzień i w nocy. Poznamy reakcje chemiczne, w których biorą udział i przykłady nowoczesnych technik pomiarowych, pomocnych w ich obserwacji.

      troposfera

      W tej części niniejszego pola tematycznego poznamy tylko podstawowe reakcje chemiczne zachodzące w atmosferze. Natomiast rycina powyżej pokazuje w jakie reakcje w atmosferze może wejść prosta cząstka butanu, czyli gazu używanego np. w kuchenkach turystycznych. Kliknij na rycinę aby zobaczyć ją w powiększeniu!
      Autor: Dr Tim Jungkamp, BASF, Antwerpia, Belgia

      O tej stronie:

      Autor: dr Elmar Uherek - Max Planck Institute for Chemistry, Moguncja, Niemcy
      Recenzent: Dr. Mark Lawrence - Max Planck Institute for Chemistry, Mainz - 2004-05-05
      Ostatnia aktualizacja: 2004-05-07
      Tłumaczenie na język polski: dr Anita Bokwa, Uniwersytet Jagielloński, Kraków

    • 2. Promieniowanie, gazy cieplarniane i efekt cieplarniany

      2. Promieniowanie, gazy cieplarniane i efekt cieplarniany

      Prawie cała energia dostępna w środowisku przyrodniczym pochodzi od Słońca. Co się dzieje z promieniowaniem słonecznym gdy dociera do atmosfery Ziemi, jaka jego część dochodzi do powierzchni Ziemi? Co Ziemia wypromieniowuje w kosmos?

      Ta część Encyklopedii objaśnia bilans radiacyjny Ziemi, przychód i rozchód energii, oraz jaką rolę odgrywają w tym gazy cieplarniane. Dokładniej omówiono dwutlenek węgla i metan oraz ich źródła. Para wodna jest najważniejszym naturalnym gazem cieplarnianym, ale jej rola w przyszłym ocieplaniu Ziemi jest ciągle przedmiotem wielu dyskusji.

      troposfera

      Średnia temperatura powierzchni Ziemi (°C) w latach 1950-1999.
      W ostatnich dekadach średnia temperatura Ziemi znacznie wzrosła. Ważną rolę w tym procesie odegrały gazy cieplarniane.
      Źródło: © NASA GISS

      O tej stronie:

      Autor: dr Elmar Uherek - Max Planck Institute for Chemistry, Moguncja, Niemcy
      Recenzent: Dr. Benedikt Steil - Max Planck Institute for Chemistry, Moguncja, Niemcy
      Ostatnia aktualizacja: 2004-05-17
      Tłumaczenie na język polski: dr Anita Bokwa, Uniwersytet Jagielloński, Kraków

    • 3. Więcej wiadomości o ozonie i pożarach

      3. Więcej wiadomości o ozonie i pożarach

      Ozon jest raczej agresywnym gazem. W jaki sposób atakuje on inne cząsteczki? Jaki jest jego wpływ na ludzkie zdrowie i substancje organiczne? Na kilku przykładach wyjaśnimy reakcje chemiczne z udziałem ozonu.

      troposfera

      1. Wysokie stężenia ozonu mają wpływ na pęcherzyki płucne. Czy wiesz dlaczego?
      Źródło: © US Ntional Library of Medicine

      Stężenia tego gazu są trudne do przewidzenia, ponieważ zależą w dużym stopniu od lokalnych warunków atmosferycznych panujących w określonym czasie i od składu chemicznego powietrza. W tej części Encyklopedii wyjaśniamy, dlaczego i gdzie w atmosferze znajduje się więcej lub mniej ozonu. Jednym ze źródeł tlenków azotu i ozonu, jak również dwutlenku węgla, są pożary lasów i innych formacji roślinnych. Przegląd większych pożarów jakie miały miejsce na całym świecie i informacje o reakcjach chemicznych w czasie pożaru są podane w ostatnim tekście tej części.

      O tej stronie:

      Autor: Dr Elmar Uherek - Max Planck Institute for Chemistry, Moguncja, Niemcy
      Ostatnia aktualizacja: 2004-04-06
      Tłumaczenie na język polski: Mgr Jerzy Bojan, Zespół Szkół, Proszowice; Dr Anita Bokwa, Uniwersytet Jagielloński, Kraków

    • 4. Gazy atmosferyczne

      4. Gazy atmosferyczne

      W troposferze, czyli najniższej warstwie atmosfery, występują tysiące gazów. Poznaliśmy już najważniejsze z nich.

      Niektóre z nich są równomiernie rozmieszczone w całej atmosferze, natomiast inne zależą w dużym stopniu od miejscowych warunków i źródeł pochodzenia, a także od pory dnia. W tej części podajemy krótką ogólną charakterystykę gazów, z których składa się nasza atmosfera.

      troposfera

      Animacja: © Michael Weigend - University of Hagen

      O tej stronie:

      Autor: dr Elmar Uherek - Max Planck Institute for Chemistry, Moguncja, Niemcy
      Recenzent: dr Rolf Sander - Max Planck Institute for Chemistry, Moguncja, Niemcy - 2004-05-18
      Ostatnia aktualizacja: 2004-04-06
      Tłumaczenie na język polski: mgr Jerzy Bojan, Zespół Szkół, Proszowice; dr Anita Bokwa, Uniwersytet Jagielloński, Kraków