Wpływ zmian w środowisku na nasze zdrowie
ENVIRONMENTAL SCIENCE PUBLISHED FOR EVERYBODY ROUND THE EARTH
POWRÓT do strony głównej działu Pogoda Podstawowe 1. Powodzie i burze
Nagłe wezbrania wód a powodzie
Powodzie
Rodzaje burz
Ćwiczenie 1.1
Ćwiczenie 1.2
Ćwiczenie 1.3
2. Cyrkulacja atmosferyczna, Wskaźnik Oscylacji Południowej i Oscylacja Północnoatylantycka
Główne systemy wiatrów na kuli ziemskiej, pasaty, monsuny
Oscylacja południowa i historia El Niño
Oscylacja Północnoatlantycka (North Atlantic Oscillation, NAO)
Ćwiczenie 2.1
Ćwiczenie 2.2
Ćwiczenie 2.3
Linki cz.1
3. Biometeorologia
Wpływ zmian w środowisku na nasze zdrowie
Pogoda a zdrowie
Wskaźnik ochładzania wiatrem
Linki cz.2
Wyrażenie "zdrowe środowisko" odnosi się zwykle w krajach uprzemysłowionych do wpływów jakie na ludzkie zdrowie mają określone czynniki fizyczne i chemiczne występujące w lokalnym środowisku. Chodzi przede wszystkim o zanieczyszczenia powietrza, wody, gleby i jedzenia. Epidemiolodzy i toksykolodzy zajmują się określaniem tych wpływów, albo przez badanie ludzi, albo przez eksperymenty na zwierzętach.
Spektrum globalnych zagrożeń zdrowia wskutek zmian środowiskowych obejmuje:
- globalną zmianę klimatu w wyniku nagromadzenia się gazów cieplarnianych w troposferze,
Ryc.1: 1. Większość energii słonecznej dociera do Ziemi (warstwa ozonowa ochrania Ziemię przed szkodliwym promieniowaniem ultrafioletowym Słońca).
2. Około 30% tej energii jest odbite z powrotem w przestrzeń kosmiczną.
3. Spalanie paliw kopalnych i karczowanie lasów powodują zwiększenie ilości dwutlenku węgla w atmosferze. Oprócz niego emitowane są też freony (gazy używane do produkcji aerozoli w puszkach, chłodziw i izolacji) oraz metan (ze składowisk odpadów, gospodarki rolnej i bagien).
4. Łącznie gazy te tworzą "zasłonę" zatrzymującą energię, co powoduje ogrzewanie Ziemi.
Źródło:http://www.texasep.org
Objaśnienia: earth - ziemia, atmosphere - atmosfera, ozone layer - warstwa ozonowa
- dziurę ozonową w stratosferze,
Ultrafioletowe promieniowanie słoneczne może wywoływać następujące skutki zdrowotne:
- skóra: czerniak złośliwy, rak niemelanocytowy, opalenizna, chroniczne oparzenie słoneczne, fotodermatoza,
- oczy: zaćma, dotkliwa retinopatia odsłoneczna, rak rogówki i spojówki, itp.,
- odporność i infekcje: pozbawienie komórek odporności, zwiększona podatność na infekcje, osłabienie uodpornienia profilaktycznego, aktywacja utajonej infekcji wirusowej),
- inne skutki bezpośrednie: wytwarzanie witaminy D w skórze (zapobieganie krzywicy, możliwe korzyści w leczeniu nadciśnienia), zmienione ogólne samopoczucie (cykle snu i aktywności, nastrój),
- skutki pośrednie: klimat, dostawy żywności, przenoszenie chorób zakaźnych, zanieczyszczenia powietrza, itp.
2. Na poziom promieniowania UV mają wpływ takie czynniki jak wysokość słońca, szerokość geograficzna, zachmurzenie, położenie n.p.m., zawartość ozonu w powietrzu, albedo podłoża.
Źródło: www.who.int
Objaśnienia: over 90% of UV can penetrate light cloud - ponad 90% UV może przeniknąć przez cienkie chmury, clean snow reflects up to 80% of sunburning UV - czysty śnieg odbija do 80% UV wywołującego opaleniznę, 60% of UV is received between 10 am and 2 pm daily - w ciągu dnia 60% UV dociera do nas w godz. od 10 do 14, UV increases by 4% for each 300 metre increase in altitude - natężenie UV wzrasta o 4% na każde 300 m wysokości n.p.m., indoor workers receive 10% to 20% of outdoor workers' yearly UV exposure - osoby pracujące w pomieszczeniach zamkniętych otrzymują w ciągu roku 10-20% dawki UV, którą w tym samym czasie otrzymują osoby pracujące na zewnątrz, shade can reduce UV by 50% or more - w cieniu natężenie UV jest mniejsze o co najmniej 50%, sand reflects up to 25% of UV - piasek odbija do 25% UV, at half a metre depth UV is still 40% as intense as at the surface - w wodzie na głębokości pół metra natężenie UV osiąga wartość 40% natężenia na powierzchni wody.
- zmniejszenie się różnorodności biologicznej,
Postępuje ono w szybkim tempie i pociąga za sobą zarówno zniknięcie pożytecznych gatunków i genów, jak i osłabienie różnych ekosystemów, a tym samym zmniejszenie strumienia życiodajnych "dóbr i usług" jakie otrzymujemy od przyrody;
3. W Ameryce Północnej także są wycinane lasy, by uzyskać nowe tereny dla zabudowy.
Źródło: library.thinkquest.org
- pustynnienie, zmniejszanie się areału urodzajnych gleb, zmniejszanie się zasobów wód gruntowych i naturalnych łowisk; podkopuje to produktywność ekosystemów dostarczających żywność, niwecząc tym samym oczekiwane korzyści z genetycznie modyfikowanych organizmów oraz precyzyjnie ukierunkowanej gospodarki rolnej i wodnej;
4. Po lewej: Koza poszukuje jedzenia w skąpo porośniętym roślinnością Sahelu w Afryce.
Po prawej: Pojazdy terenowe poruszające się poza wyznaczonymi drogami znacząco przyczyniają się do erozji gleby w delikatnym pustynnym środowisku.
Źródło: pubs.usgs.gov
- różne chemiczne zanieczyszczenia, rezultat uprzemysłowienia, są obecnie uznawane za trwały element środowiska i występują praktycznie na całym świecie. Niektóre z nich oddziałują na układ nerwowy, odpornościowy i rozrodczy człowieka i nie mogą być już traktowane jako mające tylko wąsko określoną i ograniczoną toksyczność.
5. Ludzie emitują coraz więcej gazów cieplarnianych do atmosfery. Samochody, ciężarówki, elektrownie oraz ogrzewanie domów i przedsiębiorstw są odpowiedzialne za około 98% całej emisji dwutlenku węgla w Stanach Zjednoczonych i 18% emisji tlenku azotu.
Źródło: www.wrh.noaa.gov
Oprócz zmian środowiskowych na dużą skalę, także trendy społeczne mają znaczący wpływ na nasze zdrowie. Głównym czynnikiem decydującym o zdrowiu ludzi w dłuższej perspektywie czasowej jest zdolność środowiska do zapewnienia nam właściwych warunków życia. Wszyscy musimy zrozumieć, że istnieje ścisły związek między warunkami przyrodniczymi, klimatem i ludzkim zdrowiem.
Miara zdrowia społeczeństwa
Potrzebujemy jakiegoś wskaźnika, aby opisać zdrowie większej grupy ludzi, które jest dość złożonym parametrem. Wskaźnik chorobowy obejmuje łączną sumę wszystkich chorób i przedwczesnych zgonów w populacji. Porównanie poszczególnych składowych tego wskaźnika przypisanych do różnych czynników ryzyka, wymaga, po pierwsze, wiedzy na temat ciężkiego stanu/ kalectwa i długości choroby, a po drugie, użycia standardowych mierników choroby. Szeroko używaną do pomiaru jakości życia w społeczeństwie jest jednostka DALY, Disability-Adjusted Life Year (lata życia z chorobą), która jest sumą:
- lat życia straconych z powodu przedwczesnego zgonu (YLL),
- lata życia przeżytych w chorobie lub niesprawności (YLD).
YLL bierze pod uwagę wiek w momencie zgonu, natomiast YLD czas trwania choroby, wiek w momencie zachorowania choroby i stopień upośledzenia wynikający z przebiegu choroby. W oparciu o te pomiary, szacowany wpływ zmian klimatu w 2000 był następujący w różnych regionach:
|
Następujące przykłady ukazują wpływ różnych zmian środowiskowych na występowanie rozmaitych chorób zakaźnych u ludzi:
D - wzrost V - spadek
O tej stronie:
Autor: Sándor Szalai - Hungarian Meteorological Service, Budapeszt, Węgry
1. Recenzent: Dr Ildikó Dobi Wantuch - Hungarian Meteorological Service, Budapeszt, Węgry
2. Recenzent: Dr Elena Kalmár - Hungarian Meteorological Service, Budapeszt, Węgry
ostatnia aktualizacja: 2004-02-24
Tłumaczenie na język polski: Mgr Jerzy Bojan, Zespół Szkół, Proszowice; Dr Anita Bokwa, Uniwersytet Jagielloński, Kraków
Opracowano na podstawie:
http://www.who.int/globalchange/climate/en/ccSCREEN.pdf
http://whqlibdoc.who.int/hq/2000/WHO_SDE_OEH_00.4.pdf
library.thinkquest.org