W naszych dotychczasowych rozważaniach ustaliliśmy, że efekt cieplarniany jest związany z promieniowaniem zwrotnym atmosfery. Ale co to jest efekt cieplarniany? Według Słownika Amerykańskiego Towarzystwa Meteorologicznego, jest to:
“the heating effect exerted by the atmosphere upon the earth because certain trace gases in the atmosphere (water vapor, carbon dioxide, etc.) absorb and reemit infrared radiation.”
czyli:
podniesienie temperatury Ziemi dzięki oddziaływaniu atmosfery, spowodowane tym, że pewne gazy śladowe w atmosferze (np. para wodna i dwutlenek węgla) pochłaniają i wypromieniowują promieniowanie podczerwone.
Należy w tym miejscu wyraźnie zaznaczyć, że mówimy o podniesieniu temperatury Ziemi w porównaniu z sytuacją, kiedy nie byłoby gazów cieplarnianych w atmosferze i całe ciepło (czyli promieniowanie podczerwone) „uciekałoby” w kosmos. Możemy też stwierdzić, że Ziemia otrzymuje energię z dwóch źródeł: od Słońca (promieniowanie krótkofalowe) i od atmosfery (promieniowanie długofalowe), zatem efekt cieplarniany to nadwyżka energii w systemie przyrodniczym Ziemi, będąca skutkiem generowania przez atmosferę promieniowania zwrotnego.
Czy ta nadwyżka jest znacząca? A gdyby nie było atmosfery, albo gdyby nie było gazów cieplarnianych w atmosferze, to jaka byłaby średnia globalna temperatura Ziemi? Obliczono, że byłaby ok. 30ºC niższa niż obecnie, co oznacza, że życie na Ziemi byłoby niemożliwe!