Efekt cieplarniany jest często określany efektem szklarniowym, oddziaływanie atmosfery porównuje się do oddziaływania dachu i ścian szklarni lub też do koca czy kołdry, chroniących Ziemię przed wychłodzeniem. Nie są to jednak porównania pomocne w zrozumieniu zjawiska efektu cieplarnianego. Zarówno szklarnia, jak też kołdra mają za zadanie przede wszystkim ograniczyć konwekcyjne straty ciepła, działają zatem na zupełnie innej zasadzie niż efekt cieplarniany. Porównanie atmosfery i szklarni prezentuje ryc. 10.
Ryc. 10. Porównanie szklarni i atmosfery ziemskiej: szkło pozwala światłu słonecznemu dostać się do środka szklarni. Promieniowanie słoneczne zostaje pochłonięte i ogrzewa glebę i rośliny w szklarni. One z kolei emitują promieniowanie cieplne. Kiedy dociera ono do szklanego dachu nie jest przepuszczane na zewnątrz lecz pochłonięte przez szkło a następnie wypromieniowane z powrotem. (Zauważmy, że szkło jest ciałem stałym, jest więc barierą dla konwekcyjnego przemieszczania się ciepłego powietrza, dlatego też porównanie szklarni i atmosfery tłumaczy tylko niektóre aspekty omawianych procesów.) W uproszczeniu można więc powiedzieć, że gazy cieplarniane w atmosferze pozwalają światłu słonecznemu dotrzeć do powierzchni Ziemi, ale zatrzymują promieniowanie cieplne Ziemi.
Źródło:
klimat.czn.uj.edu.pl
Źródło pierwotne: rycina wykonana na podstawie materiałów ze strony:
www.esrl.noaa.gov
Innym błędnym określeniem jest: atmosfera odbija promieniowanie Ziemi i dlatego temperatura wzrasta. Promieniowanie odbite pokazane jest na ryc. 1 jako strzałka z numerem 3. Odbiciu od powierzchni podlega promieniowanie krótkofalowe, a związane jest to z albedo danej powierzchni. Natomiast efekt cieplarniany dotyczy promieniowania długofalowego, które podlega pochłanianiu i przemianom fizycznym w atmosferze. Chmury także odbijają promieniowanie, ale krótkofalowe.
Efekt cieplarniany nie polega także na zatrzymaniu czy uwięzieniu promieniowania. Gdyby jakakolwiek substancja ciągle magazynowała docierającą energię – szybko uległaby destrukcji. Energia ulega ciągłym przemianom, całe środowisko przyrodnicze pozostaje w stanie równowagi, ale jest to równowaga dynamiczna, oparta na przepływie energii. Atmosfera niczego nie magazynuje ani nie więzi, jedynie uczestniczy w procesach przemiany energii.