General
ENVIRONMENTAL SCIENCE PUBLISHED FOR EVERYBODY ROUND THE EARTH
Topic outline
Klimat miasta. Poziom podstawowy
Od XIX wieku, a szczególnie w wieku XX, następował silny rozwój ośrodków miejskich. Nagromadzenie na ograniczonej przestrzeni dużej ilości budynków wpływa modyfikująco na różne elementy klimatu, m.in. takie jak: temperaturę powietrza, czy wiatr. Zarazem wiele czynników naturalnych wpływa na klimat miasta. Są to np.: szerokość geograficzna, ukształtowanie i pokrycie terenu, obecność zbiorników wodnych.
Na klimat miasta wpływają także inne elementy, związane z działalnością człowieka. Należą do nich przede wszystkim dwie dziedziny gospodarki: przemysł i transport. Obie charakteryzują się dużą koncentracją w obszarach miejskich i dostarczają do powietrza atmosferycznego duże ilości różnego rodzaju zanieczyszczeń. Efektem zanieczyszczenia powietrza jest występowanie m.in. niekorzystnych dla środowiska przyrodniczego, gospodarki, jak i szkodliwych dla zdrowia człowieka zjawisk, takich jak smog, czy kwaśne deszcze. Na Ziemi istnieje wiele obszarów szczególnie zagrożonych występowaniem dużego zanieczyszczenia powietrza. Przykładem może być obszar tzw. Czarnego Trójkąta, znajdujący się na pograniczu Polski, Czech i Niemiec.
1. Zanieczyszczenia powietrza będące wynikiem działalności człowieka
1. Zanieczyszczenia powietrza będące wynikiem działalności człowieka
Zanieczyszczenie powietrza wywołane działalnością gospodarczą człowieka stanowi poważny problem w obszarach miejskich. Jest to element, który modyfikuje klimat miasta, wpływając jednocześnie negatywnie na stan środowiska przyrodniczego, gospodarkę i zdrowie człowieka. Duża koncentracja różnego rodzaju zakładów przemysłowych i źródeł energii oraz wzmożony ruch samochodowy w miastach odgrywają poważną rolę w dostarczaniu i gromadzeniu się w powietrzu atmosferycznym dużych ilości szkodliwych substancji. Charakterystycznymi dla miasta skutkami zanieczyszczenia powietrza jest występowanie smogu lub też osadzanie się znacznych ilości pyłów i sadzy.
Innym czynnikiem prowadzącym do uwalniania do atmosfery dużych ilości szkodliwych substancji są awarie techniczne w elektrowniach lub zakładach przemysłowych. Mogą one prowadzić do bardzo poważnych w skutkach katastrof, których efektem jest trwała degradacja środowiska przyrodniczego. Awarie takie są też poważnym zagrożeniem dla zdrowia i życia człowieka. Zanieczyszczenie powietrza może też niekiedy stanowić problem międzynarodowy. Przykładem może być obszar Czarnego Trójkąta, położony na granicy trzech państw: Polski Czech i Niemiec, gdzie znajdują się trzy duże zagłębia węgla brunatnego.
2. Klimat obszarów zurbanizowanych
2. Klimat obszarów zurbanizowanych
Na kształtowanie się klimatu danego miasta ma wpływ szereg naturalnych czynników m. in. szerokość geograficzna, ukształtowanie powierzchni, pokrycie terenu, obecność zbiorników wodnych. Wraz z rozwojem miasta dodatkowo zaczynają działać tzw. czynniki antropogeniczne np. emisja sztucznego ciepła, emisja zanieczyszczeń powietrza, które modyfikują dotychczasowy klimat obszaru i przyczyniają się do stworzenia odrębnego klimatu miejskiego.
Jedną z jego charakterystycznych cech jest występowanie tzw. miejskiej wyspy ciepła. Duża liczba mieszkańców, emisja ciepła antropogenicznego oraz powierzchnia miasta pokryta głównie betonem, asfaltem, cegłą, czy kamieniami powodują, iż temperatura w mieście jest wyższa niż na terenie poza miejskim. Klimat miasta cechuje się również występowaniem tzw. bryzy miejskiej – lokalnej cyrkulacji powietrza powodującej napływ chłodniejszego powietrza do centrum miasta. Dodatkowo wysoka i gęsta zabudowa miasta wpływa na prędkość i kierunek wiatru.
3. Kwaśne deszcze
3. Kwaśne deszcze
Woda jest niezbędna do życia na Ziemi i dlatego jej jakość ma ogromne znaczenie. Kiedy pH opadów atmosferycznych spada poniżej 5,6 to mamy do czynienia z kwaśnym deszczem. Emisje dwu zanieczyszczeń powietrza: NOx i SO2 są głównym powodem powstawania kwaśnych deszczy. W Europie i Ameryce Pn. emisje tych zanieczyszczeń spadają, ale w Azji wciąż wzrastają.
Kwaśne deszcze mają wpływ na całe środowisko przyrodnicze poprzez łańcuch procesów i wzajemnych powiązań między jego elementami. Zanieczyszczone opady dostają się do wód powierzchniowych i podziemnych. W glebie powodują uaktywnienie się glinu i wypłukiwanie składników odżywczych. Jest to powodem obumierania drzew, któte ponadto są uszkadzane bezpośrednio przez kwaśne deszcze. Zanieczyszczone wody zagrażają bioróżnorodności. Obszary szczególnie narażone na negatywne skutki kwaśnych deszczów znajdują się głównie w Europie, USA i Chinach, w pobliżu terenów silnie zurbanizowanych i uprzemysłowionych. Jednakże przemieszczanie się zanieczyszczeń powietrza wraz z wiatrem na duże odległości może wywołać kwaśne deszcze w obszarach położonych daleko od źródeł zanieczyszczeń.