Warunki atmosferyczne mają tak duży wpływ na różne sfery działalności człowieka, że konieczne stało się stworzenie prognoz pogody dopasowanych do potrzeb różnych użytkowników. Czym innym są codzienne ogólne prognozy podawane w wiadomościach telewizyjnych, a czym innym specjalistyczne prognozy dla lotnictwa, transportu czy żeglarzy.
Ze względu na odbiorcę (użytkownika), do którego kierowane są prognozy, można je podzielić na:
- ogólne – podają spodziewane wartości podstawowych elementów meteorologicznych i mają za zadanie informowanie społeczeństwa o bieżącej sytuacji pogodowej oraz ostrzeganie przed możliwością wystąpienia niesprzyjających warunków pogodowych;
- lotnicze – ich celem jest opis sytuacji pogodowej w trakcie startu i lądowania oraz na trasie podczas przelotu określonego statku powietrznego. Czasami (dla potrzeb małego lotnictwa) są to prognozy pogody na dany obszar. W prognozach tych, poza ogólną sytuacją synoptyczną, uwzględnia się przede wszystkim wielkość i rodzaj zachmurzenia, kierunek i prędkość wiatru, widzialność, opady oraz występowanie zjawisk niebezpiecznych dla lotnictwa (turbulencję, uskoki wiatru – jego nagłe zmiany kierunku i prędkości, wyładowania atmosferyczne, oblodzenie). Prognozy te dzielimy zazwyczaj na:
- cywilne,
- dla potrzeb wojska,
- dla załóg Lotniczego Pogotowia Ratunkowego;
- morskie – wśród nich wyróżniamy prognozy dla:
- dla rybaków,
- dla służb ratunkowych,
- dla żeglarzy;
Treść i forma informacji zawartych w prognozach morskich są określone przez międzynarodowe konwencje o bezpieczeństwie żeglugi. Prognozy dla żeglugi zawierają informacje o: kierunku i prędkości (w stopniach skali Beauforta) wiatru, stanie morza (w stopniach skali Beauforta), temperaturze powietrza oraz zjawiskach mogących mieć wpływ na działania morskie. Prognozy takie zawierają dodatkowo ostrzenia o groźnych zjawiskach pogodowych.
- dla turystów – prognozy uwzględniające specyfikę warunków meteorologicznych występujących w danym regionie (w szczególności w górach). W sezonie zimowym często podaje się dodatkowe dane o grubości i rodzaju pokrywy śnieżnej czy zagrożeniu lawinowym;
- dla potrzeb energetyki i ciepłownictwa – głównym celem prognoz dla tego rodzaju odbiorcy (zwykle są to prognozy średnioterminowe, obejmujące kilka lub kilkanaście nadchodzących dni) jest stworzenie możliwości oszacowania ilości potrzebnego ciepła niezbędnego do ogrzania infrastruktury podczas okresu grzewczego czy też zużycia energii w przemyśle i gospodarstwach domowych. Natomiast informacje o prędkości wiatru, wyładowaniach atmosferycznych oraz występowaniu ekstremalnych temperatur pozwalają przygotować się operatorom do ochrony lub ewentualnych napraw linii przesyłowych czy stacji transformatorowych;
- dla rolnictwa – są to najczęściej prognozy średnio- i długoterminowe w szczególny sposób uwzględniające wymagania poszczególnych rodzajów upraw i zwierząt hodowlanych, zapotrzebowanie na wodę, ostrzeżenia o wystąpieniu susz oraz innych zdarzeń niebezpiecznych dla rolników (wystąpienie przymrozków czy fal upałów lub mrozów);
- dla transportu - w prognozach tych wyjątkowo istotne są wartości temperatury przy powierzchni gruntu (w tym „przejście przez 0℃ oraz fale upałów), wystąpienie i rodzaj opadów, wystąpienie zjawisk niebezpiecznych takich jak zamiecie i zawieje śnieżne, gołoledź, mgły. Informacje takie pozwalają przygotować dostateczne środki i substancje potrzebne do utrzymania dróg we właściwym stanie;
- do obsługi wielkich imprez sportowych i plenerowych – prognozy te uwzględniają ogólne warunki pogodowe oraz informacje szczegółowe dotyczące elementów meteorologicznych i zjawisk ważnych dla danego typu imprezy (takich jak: wystąpienie wiatru halnego, który spowoduje stopienie się pokrywy śnieżnej, gwałtownych porywów wiatru, gwałtownych opadów czy burz), które mogą zakłócić lub uniemożliwić przeprowadzenie danej imprezy;
- biometeorologiczne – uwzględniające przede wszystkim wartości elementów meteorologicznych niekorzystnie wpływające na zdrowie (duże i nagłe zmiany ciśnienia, temperatury i wilgotności, fale mrozów i upałów, silny wiatr, mgły – szczególnie połączone z wysokim stopniem zanieczyszczenia powietrza itp.) oraz coraz częściej komunikaty alergologiczne;
- inne – specjalistyczne, zależne od specyfiki danej dziedziny działalności człowieka.
Ważna jest interakcja między odbiorcą prognozy a twórca prognozy. Synoptyk musi dokładnie wiedzieć jakich informacji oczekuje od niego użytkownik (pilot, rybak, żeglarz, turysta itp.) a odbiorca musi zdawać sobie sprawę z ograniczeń w tworzeniu prognozy pogody.
Osobno można by podzielić prognozy ze względu na zakres czasowy prognozy.
- prognozy typu nowcasting (ultrakrótkoterminowe) – na kilka godzin naprzód,
- prognozy krótkoterminowe – na najbliższe 48 godzin,
- prognozy średnioterminowe - na najbliższe 7 dni,
- prognozy długoterminowe - na najbliższych kilka miesięcy.
Im dłuższy okres prognozowania, tym sprawdzalność prognozy jest gorsza. Wynika to z wciąż zawodnych metod prognozowania na długi okres.