Temperatura powietrza w danym miejscu i danym momencie zależy od wielu czynników. Przykładowo, zdarza się, że latem napływa do Polski bardzo zimne powietrze z obszarów okołobiegunowych i jest bardzo chłodno jak na tę porę roku. Zdarza się także, że zimą napływa do nas powietrze znad pn. Afryki i temperatura powietrza jest znacznie wyższa niż zazwyczaj zimą. Zatem temperatura powietrza zależy przede wszystkim od tego jaka masa powietrza napłynęła nad dany obszar w danym dniu i jest to związane z procesami zachodzącymi w atmosferze w skali globalnej. Kolejnym ważnym czynnikiem kształtującym temperaturę powietrza, ale o charakterze lokalnym, oddziałującym w warstwie przygruntowej, jest rodzaj podłoża. Wpływ ten uwidacznia się zwłaszcza przy pogodzie bezwietrznej i bezchmurnej. W letni, słoneczny dzień powietrze zalegające nad obszarem lądowym osiągnie znacznie wyższą temperaturę niż powietrze znajdujące się nad zbiornikiem wodnym. Powietrze bowiem ogrzewa się i ochładza od podłoża, a nie bezpośrednio od Słońca, ponieważ promieniowanie słoneczne to promieniowanie krótkofalowe i dopiero gdy zostanie pochłonięte przez podłoże lub jakiś obiekt na powierzchni ziemi – może zostać następnie oddane do środowiska jako promieniowanie długofalowe, czyli cieplne. Różnice między własnościami obszarów lądowych i wodnych, omówione w rozdziałach Własności wody a klimat lokalny i Co się dzieje z promieniowaniem słonecznym docierającym do powierzchni wody?, powodują, że przy takiej samej dostawie promieniowania słonecznego na dany obszar w danym dniu, obszar lądowy osiągnie w ciągu dnia znacznie wyższą temperaturę niż obszar wodny. Przełoży się to na temperaturę powietrza. Natomiast nocą obszar lądowy wychłodzi się znacznie bardziej niż wodny i ponownie znajdzie to odbicie w temperaturze powietrza.
Nawiązując do informacji zawartych w rozdziale Temperatura wody w zbiornikach wodnych, warto zauważyć, że w okresie wiosennym i letnim woda w zbiornikach wodnych jest zwykle chłodniejsza od obszarów otaczających zbiornik i od temperatury powietrza, zatem woda pobiera ciepło z otoczenia, dążąc do wyrównania tej różnicy temperatury. Dlatego w letni, upalny dzień chcemy udać się nad jezioro czy nad morze, aby znaleźć tam ochłodę. Najwyższe wartości temperatury powietrza w ciągu doby, czyli wartości temperatury maksymalnej, są nad obszarami lądowymi wyższe niż w bezpośrednim sąsiedztwie zbiorników. Jesienią woda w zbiornikach zawiera już sporo energii, gromadzonej we wcześniejszych miesiącach, a temperatura powietrza szybko obniża się. Wtedy zbiornik zaczyna oddziaływać na otoczenie odwrotnie niż wiosną czy latem: temperatura powietrza jest wyższa niż nad obszarem lądowym, przy czym jest to widoczne przede wszystkim nocą. Wokół zbiorników jest mniej dni z przymrozkami niż na terenach oddalonych od zbiorników, gdyż oddziaływanie zbiornika powoduje podwyższenie wartości temperatury minimalnej, czyli najniższej w ciągu doby termicznej, w porównaniu z obszarami oddalonymi od zbiornika. Jeśli zbiornik w czasie zimy nie zamarza, to także w tej porze roku widoczny jest wpływ stopniowego oddawania ciepła przez wodę do otoczenia. Zbiorniki wodne przyczyniają się zatem do polepszenia warunków klimatu lokalnego, zwłaszcza z punktu widzenia rolnictwa, poprzez zmniejszenie zagrożenia przymrozkami, wydłużenie okresu wegetacyjnego i wzrost ilości promieniowania słonecznego docierającego do terenów wokół zbiornika na skutek wysokiego albedo wody rano i wieczorem. Przykładowo, w otoczeniu Zbiornika Rożnowskiego (woj. Małopolskie), średnia miesięczna temperatura minimalna jest wyższa jesienią i zimą o ok. 2ºC, okres przymrozkowy jest krótszy o ok. 50 dni, a okres wegetacyjny jest dłuższy o ok. 15 dni niż na obszarach nie objętych oddziaływaniem zbiornika (Lewińska 1974).
Ryc. 9. Zbiornik Rożnowski
Źródło: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/13/Roznowskie_wschod.jpg
